در این مقاله به بررسی مستندات رمزارزها در ایران پرداخته میشود.
پیشنویس الزامات و ضوابط حوزه رمزارزها
تعاریف
تعریف رمزارز: رمزارز یک نوع دارایی مالی است که بر بستری دیجیتال، غیرمتمرکز و شفاف به نام زنجیره بلوک موجودیت مییابد. این داراییها میتوانند در شرایطی کارکرد پولی به خود بگیرند. از دیدگاه بانک مرکزی ج.ا.ایران، رمزارزها در طبقه زیر تعریف شدهاند:
- رمزارز جهان روا: رمزارزی است که بهرهبرداری از آن و تبادلش محدود به هیچ جغرافیایی خاصی نبوده و توسط عموم مردم دنیا بر بستر اینترنت قابل دسترس است. این نوع رمزارز بر دو گونهی بدون پشتوانه دارایی و با پشتوانه دارایی وجود دارد. گونه بدون پشتوانه، قابلیت استخراج توسط عموم مردم را داراست و از انواع معروف آن میتوان به بیتکوین و اتریوم اشاره نمود. گونه دوم توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی و به پشتوانهی یک دارایی مشهود یا نامشهود صادر میشود و قابلیت استخراج توسط عموم مردم را ندارد و از انواع معروف آن میتوان به ایکس آر پی و تتر اشاره نمود،
- رمزارز بانک مرکزی (ملی) (CBCC): شکل الکترونیک همان پولی است که توسط بانک مرکزی خلق و صادر میشود و قابلیت آن را دارد که منطبق بر اصول رمزنگاری، در یک بستر توزیع شده و به صورت فردبهفرد بدون دخالت هیچ نهاد واسط پرداخت تبادل میشود. این نوع رمزارز به پشتوانه پول ملی کشور (ریال) صادر میشود،
- رمزارز منطقهای: رمزارزی است که به پشتوانه یک دارایی مورد توافق در یک پیمان چندجانبهی پولی بین چند کشور باهدف تسهیل و تسریع تبادلات تجاری بین آن کشورها صادر و استفاده میشود،
- رمزارز حاصل از عرضه اولیه سکه / توکن ICO : کلمهی ICO مخفف Initial Coin Offerring است و به فرایندی اشاره میکند که طی آن، شخصی حقیقی یا حقوقی در داخل کشور اقدام به صدور رمزارز یا توکن دیجیتال جدید نموده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تأمین سرمایه، در اختیار سرمایهگذاران میگذارد. این نوع رمزارز میتواند به دو صورت بدون پشتوانه دارایی یا با پشتوانه صادر شود.
تعریف توکن: یک موجودیت دیجیتال که یک ارزش مجازی یا واقعی را نمایندگی میکند. در این مستند توکن معادل یک رمزارز جدید حاصل از ICO در نظر گرفته میشود.
تعریف کیف پول رمزارزی: نرمافزار، سختافزار یا برنامه کاربردی است که وظیفه نگهداری و ذخیره و رمزارز کاربران را برعهده دارد. نحوهی کارکرد این کیف مبتنی بر اصول رمزنگاری است. این کیف پولها میتوانند به صورت بر خط (آنلاین) و یا برونخط (آفلاین) در اختیار کاربر قرار گیرند.
تعریف صرافی رمزارزی: نهادی است که وظیفه تبدیل رمزارز کاربران به سایر رمزارزها، پول ملی کشور یا سایر ارزهای رایج دنیا و برعکس را برعهده دارد.
تعریف استخراج (mining): فرایندی است که در آن تراکنشهای رمزارزهای جهان روا، مورد تأیید کاربران مشخص شبکه قرار گرفته و به دفتر زنجیره بلوک افزوده میشود. در ازای انجام این فرایند کاربر میتواند علاوه بر دستمزد، مقدار مشخصی از رمز از را نیز ایجاد (خلق) و تصاحب کند. این فرایند معمولاً نیاز به هزینههای سختافزاری و نرمافزاری قابل توجهی دارد.
الزامات حوزه رمزارزهای جهان روا
- صدور و انتشار این نوع رمزارزها در اختیار توسعهدهندگان آن است و بانک مرکزی در این زمینه امکانپذیرش نقش و مسئولیتی ندارد،
- استفاده از رمزارزهای جهان روا به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور ممنوع است،
- رمزارزهای جهان روا تنها در صرافیهایی که مقررات آن در بخش الزامات عمومی صرافیها آورده شده است، قابل خریدوفروش و تبادل هستند،
- توسعه کیف پول رمزارزی برای رمزارزهای جهان روا، با در نظر گرفتن مقررات بخش کیف پول رمزارزی برای اشخاص حقیقی و حقوقی بلامانع است.
در حال حاضر استخراج رمزارزهای جهان روا در کشور به عنوان یک صنعت در نظر گرفتهشده و مقرراتگذاری در این حوزه از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.
الزامات حوزه عرضه اولیه سکه/ توکن ICO
توسعه کیف پول رمزارزی برای نگهداری توکنها با در نظر گرفتن مقررات بخش کیف پول، بلامانع است. از دیدگاه بانک مرکزی توکن دارای پشتوانه به چهار دسته زیر تقسیم میشوند:
- توکن با پشتوانه ریال،
- توکن با پشتوانه طلا و سایر فلزات گرانبها،
- توکن با پشتوانه ارز (دلار، یورو و غیره)،
- توکن با پشتوانه سایر داراییهای مشهود و غیر مشهود.
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ریال
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ریال، شامل موارد زیر است:
- انتشار توکن با پشتوانه ریال تنها در کنترل و اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است،
- توکن با پشتوانه ریال تنها در بانکهای مجاز و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل تبادل است،
- توکن با پشتوانه ریال میتواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد،
- توکن با پشتوانه ریال میتواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد،
- توکن با پشتوانه ریال قابلیت استخراج ندارد.
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها، شامل موارد زیر است:
- انتشار توکن با پشتوانه طلا و سایر فلزات گرانبها پس از اخذ مجوز بانک مرکزی و با ضمانت بانکهای کشور مجاز است،
- توکن با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها در بانکهای مجاز. صرافیها که مقررات آن در بخش صرافیها آورده شده است قابل تبادل است،
- استفاده از توکن با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها با عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است،
- توکن با پشتوانه طلا و فلزات گرانبها قابلیت استخراج ندارد.
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ارز
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ارز، شامل موارد زیر است:
- انتشار توکن با پشتوانه ارز تنها در انحصار بانکهای دارای مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است،
- توکن با پشتوانه ارز در بانکهای مجاز و صرافیها که مقررات آن در بخش صرافیها آورده شده است قابل تبادل است،
- استفاده از توکن با پشتوانه ارز به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است،
- توکن با پشتوانه ارز قابلیت استخراج ندارد.
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه سایر داراییهای مشهود و غیر مشهود
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه سایر داراییهای مشهود و غیر مشهود شامل موارد زیر است:
- انتشار توکن با پشتوانه سایر داراییها از حیطه نظارت و اختیارات بانک مرکزی خارج بوده و تابع قوانین بورس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. مقررات در این حوزه با محوریت سازمان بورس و اوراق بهادار و با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تدوین و ابلاغ خواهد شد،
- توکن با پشتوانه سایر داراییها در بورس کالا و اوراق بهادار، قابل تبادل است،
- استفاده از توکن با پشتوانه سایر داراییها به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است،
- توکن با پشتوانه سایر داراییها قابلیت استخراج ندارد.
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن بدون پشتوانه
الزامات حوزه عرضه اولیه توکن بدون پشتوانه، شامل موارد زیر است:
- انتشار توکن بدون پشتوانه از حیطه وظایف بانک مرکزی خارج بوده و تابع قوانین بورس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود،
- توکن بدون پشتوانه در بورس کالا و اوراق بهادار قابل تبادل است،
- استفاده از توکن بدون پشتوانه به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است،
- مقرراتگذاری در حوزه استخراج توکنهای بدون پشتوانه از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.
الزامات حوزه رمزارز بانک مرکزی (ملی)
الزامات حوزه رمزارز بانک مرکزی (ملی)، شامل موارد زیر است:
- انتشار رمزارز ملی تنها توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است،
- رمزارز ملی تنها در بانکهای مجاز و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل تبادل است،
- رمزارز ملی میتواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد،
- رمزارز ملی قابلیت استخراج ندارد.
الزامات حوزه رمزارز منطقهای
الزامات حوزه رمزارز منطقهای، شامل موارد زیر است:
- انتشار رمزارز منطقهای تنها در انحصار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود،
- رمزارز منطقهای، در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانکهای مجاز و صرافیها که مقررات آن در بخش صرافیها آورده شده است قابل تبادل است،
- رمزارز منطقهای میتواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد،
- رمزارز منطقهای قابلیت استخراج ندارد.
الزامات عمومی صرافیها
- هیچگونه تضمینی از سوی بانک مرکزی در زمینه تأیید اصالت رمزارزها وجود ندارد و بانک مرکزی برای مدیریت و ثبات قیمت آنها هیچگونه مکانیزمی اعمال نمیکند،
- ریسک تمامی معاملات و خطرات ناشی از سرمایهگذاری در این خوزه تماماً با خود سرمایهگذاران خواهد بود،
- صرافیهای دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، پس از احراز شرایطی که توسط بانک مرکزی اعلام میگردد مجاز به ارائه خدمات صرافی رمزارزی میباشند،
- بانک مرکزی امکان اعطای مجوزهای جدید صرافی رمزارزی را (در زمان مقتضی) بررسی نموده و نتایج آن را به اطلاع عموم خواهند رساند،
- مسئولیت صحت عملکرد پلتفرم صرافیها و تضمین ملاحظات امنیتی آن برعهده مالکان صرافی خواهد بود و در صورت هرگونه نقض امنیتی پلتفرم صرافی مذکور موظف به پرداخت خسارت به کاربران میباشند،
- فهرست رمزارزهای قابل مبادله در صرافیهای رمزارزی، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین و در بازههای سهماهه به صرافیهای رمزارزی ابلاغ خواهد شد،
- صرافیهای رمزارزی ملزم به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و شناساییمشتریان (KYC) خواهند بود خریدوفروش رمزارز به صورت فردی تنها در صورت احراز کامل هویت و ردوبدل شدن اطلاعات هویتی و اسناد و اطلاعات مربوط به منشأ منابع مالی یا رمزارز مجازاست،
- صرافیهای رمزارزی موظف هستند تا کلیه اطلاعات مربوط به خریدوفروش، مشتریان و همچنین دلایل و منشأ معاملات را ثبت و در صورت درخواست در اختیار بانک مرکزی قرار دهند،
- سقف تبدیل ریال به رمزارزها و بالعکس، در صرافیهای مجاز تابع مقررات عمومی قوانین ارزی کشور خواهد بود.
الزامات عمومی کیف پول رمزارزی
- نگهداری رمزارزها توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تابع مقررات عمومی قوانین ارزی است،
- مسئولیت انتخاب ابزارهای نگهداری رمزارزها و تأمین امنیت آن با خود اشخاص است و بانک مرکزی هیچ ابزاری یا کیف پول رمزارزی را توصیه یا تضمین نمیکند،
- کارکرد کیف پول رمزارزی تنها محدود به ذخیره و انتقال رمزارز خواهد بود و تعبیه راهکارهای خرید کالا یا خدمات و ارائه خدمات ارزشافزوده در داخل کشور با استفاده از رمزارزها در کیف پولهای رمزارزی ممنوع است.
الزامات استخراج (Mining)
با توجه به رصد انجامشده در حوزه استخراج رمزارزها و تأثیرات فعلی آن در نظام پولی و بانکی کشور، در حال حاضر استخراج رمزارزها در کشور به عنوان یک صنعت در نظر گرفته شده است، لذا مقررات گذاری در این حوزه از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.
دستورالعمل صدور جواز تأسیس و پروانه بهرهبرداری برای فعالیت استخراج رمزارز
در راستای اجرای بند 2 مصوبه هیئت محترم وزیران به شماره 58144/ت 55637هـ مورخ 13/5/98 در خصوص صدور جواز برای فعالیت در حوزه استخراج رمزارز، ضوابط و شرایط صدور جواز تأسیس و پروانه بهرهبرداری برای تولید یا استخراج رمزارز به شرح ذیل تدوین و ابلاغ میشود. در این دستورالعمل بر مواردی چون ضرورت رعایت قوانین و مقررات مربوط به احداث و بهرهبرداری از واحدهای استخراجکننده رمزارز توسط دریافتکنندگان جوازهای تأسیس و پروانه بهرهبرداری، صدور پروانه بهرهبرداری برای شخص حقیقی و حقوقی، الکترونیکی بودن فرآیندها، لزوم داشتن و فعال بودن شناسه کسبوکار برای یکپارچهسازی اطلاعات و خدمات تأکید شده است.
توجه ذینفعان، به مفاد بند 1 مصوبه مذکور مبنی بر قبول مسئولیت خطرپذیری (ریسک) از سوی سرمایهگذاران و متعاملین استفاده از رمزارزها را جلب مینماید همچنین خاطرنشان میشود استفاده از رمزارزها مشمول حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نبوده و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور مجاز نیست.
هدف
ساماندهی و شفافسازی فعالیت در حوزه استخراج رمزارز
دامنه شمول
حوزه ستادی وزارت و سازمانهای صنعت و معدن و تجارت استانها به شرح تقسیم وظایفی که در بند 5 دستورالعمل ذکر شده است. این دستورالعمل شامل ضوابط مرتبط با صدور، اصلاح، تمدید و لغو اعتبار جواز تأسیس و پروانه بهرهبرداری فعالیت استخراج رمزارز است.
تعاریف
- وزارت: وزارت صنعت و معدن و تجارت،
- سازمان: سازمانهای تابعه استانی وزارت،
- رمزارز: فرآورده پردازشی رمزنگاریشده،
- فعالیت استخراج رمزارز (ماینینگ): عملیات حل مسائل رایانهای به وسیله دستگاههای استخراج رمزارز (ماینر) که در قالب طبقهبندی آیسیک (ISIC) اقدام به استخراج و تولید فراوردههای پردازشی رمزنگاریشده (رمزارز) مینماید،
- دستگاه استخراج (ماینر): دستگاههایی که با اتصال به شبکه از طریق الگوریتمهای ریاضی کشف رمز را انجام میدهند،
- واحد استخراجکننده رمزارز: مکانی است که در آن با کمک دستگاههای استخراج و تأسیسات لازم، رمزارز استخراج میشود،
- ظرفیت استخراج: ظرفیت پردازش اطلاعات دستگاههای استخراج (ماینر) برحسب تراهش (TH)،
- جواز تأسیس: مجوزی است که بر اساس درخواست متقاضی و پرسشنامه تکمیلشده توسط وی و پس از تأیید سازمان صادر میشود و بیانگر پیشبینی ظرفیت استخراج برای محصول رمزارز است،
- پروانه بهرهبرداری: مجوزی است که بر اساس این دستورالعمل صادر میشود و بیانگر ظرفیت و فعالیت در حوزه استخراج رمزارز در مکانی معین است،
- متقاضی: اشخاص حقیقی و یا حقوقی اعم از ایرانی یا غیر ایرانی متقاضی دریافت مجوز در خصوص استخراج رمزارز میباشند،
- سامانه: سامانه بهین یاب (www.behinyab.ir) و یا سامانههای دیگری که به عنوان پایگاه اطلاعات و پنجره واحد خدمات وزارت بعداً راهاندازی و اعلام میشود،
- شناسه کسبوکار: شناسه یکتایی است که به بنگاه (واحد) کسبوکار و از طریق سامانه اختصاص مییابد. این شناسه بر روی مجوزهای صادره موضوع این دستورالعمل درج میشود.
شرح وظایف و مسئولیتها
مسئولیت بررسی درخواستها، مدارک و مستندات ارائهشده و صدور مجوزهای موضوع این دستورالعمل و نیز همکاری و مشارکت با سایر دستگاههای مرتبط در خصوص نظارتهای لازم بر فعالیت استخراج رمزارز به عهده روسای سازمانها است.
سیاستگذاری، تعیین راهکارها و رفع ابهامات احتمالی و نیز مشارکت در این زمینه با سایر دستگاههای مرتبط در خصوص نحوه نظارت بر موضوع این دستورالعمل، مطابق با بند 6-2-16، برعهده معاونتهای تخصصی ذیربط در حوزه ستادی وزارت است.
سازوکار اجرایی و فرایند انجام کار
صدور جواز تأسیس استخراج رمزارز
- جواز تأسیس برای ایجاد ظرفیتهای جدید و توسعه فعالیت در زمینه استخراج رمزارز صادر میشود. اطلاعات درجشده در جواز تأسیس، بر اساس فرمهای سامانه شامل شناسه کسبوکار، شماره و تاریخ ثبت دبیرخانه، شرایط مربوط به جواز نام و شناسه شخص حقیقی یا شخص حقوقی دارنده جواز، فهرست فعالیتها، پیشبینی سرمایهگذاری، اشتغال، ظرفیت، ارزش دستگاهها، تعیین مدت اجرای طرح و دوره گزارش پیشرفت پروژه است،
- صدور جواز تأسیس به نام متقاضیان، با رعایت ضوابط این دستورالعمل و قوانین و مقررات مربوط مجاز است،
- صدور جواز تأسیس به نام چند شخص حقیقی یا چند شخص حقوقی مجاز نیست و متقاضیان صدور جواز تأسیس در این زمینه میتوانند در قالب تأسیس شرکت، اقدام به درخواست مجوز نمایند،
- اعتبار جواز تأسیس صادرشده 6 ماه بوده و با ارائه گزارش پیشرفت فیزیکی طرح و تأیید آن توسط سازمان برای یک دوره دیگر قابل تمدید است،
- مکان استقرار واحد استخراجکننده رمزارز مشمول ضوابط استقرار واحدهای صنعتی بوده و صرفاً در شهرکها و نواحی صنعتی مصوب و یا مناطق آزاد تجاری –صنعتی و ویژه اقتصادی و نیروگاهها امکانپذیر است،
- تبصره: مکان استقرار واحدهای استخراجکننده رمزارز شامل محدودیت محدوده (120) کیلومتری شهر تهران، (50) کیلومتری شهر اصفهان و (30) کیلومتری مراکز سایر استانها نیست.
- صدور و یا اصلاح جواز تأسیس برای استخراج رمزارز در محل واحدهای تولیدی فعال صنعتی و معدنی موجود ممنوع است،
- تبصره: صدور و اصلاح جواز تأسیس برای استخراج رمزارز در محل واحدهای موجود غیرفعال که حداقل 3 سال از عدم فعالیت و یا تعلیق آنها گذشته باشد در چارچوب این دستورالعمل بلامانع است.
- صدور جواز تأسیس برای متقاضیانی که جمع توان برقی مصرفی تجهیزات استخراج رمزارز آنها کمتر از 250 کیلووات (ولت –آمپر) باشد، ممنوع است،
- تأمین زیرساختهای لازم شامل برق، گاز، آب، اینترنت و … برعهده دارنده جواز تأسیس است،
- تبصره: تأمین انرژی برق مورد نیاز، از طریق شبکه سراسری برق کشور و یا تولید برق به صورت خصوصی از طریق انرژی تجدیدپذیر،CHP، نیروگاه خصوصی و … در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط امکانپذیر است.
- در صورتی که سرمایهگذار بعد از فراهم کردن امکانات طرح از قبیل زمین، برق، ساختمان و تجهیزات، تقاضای صدور جواز تأسیس نماید. اقدامات انجامشده مطابق ضوابط این دستورالعمل باشد صدور جواز تأسیس امکانپذیر است،
- صدور جواز تأسیس در محل استیجاری یا حداقل اجاره یکساله در چارچوب این دستورالعمل امکانپذیراست،
- تبصره: برای واحدهای خارج از شهرکها و نواحی صنعتی، ارائه قرارداد اجاره منعقده در دفاتر اسناد رسمی الزامی است و در شهرکها و نواحی صنعتی منوط به موافقت شرکت شرکتهای صنعتی استان خواهد بود.
- صدور مجوز در مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی در چارچوب ضوابط این دستورالعمل و با تفویض وزارت، توسط سازمان مسئول منطقه، صرفاً از طریق سامانه و با نظارت سازمان انجام خواهد شد،
- به منظور تأمین برق مورد نیاز، پس از صدور جواز تأسیس، اطلاعات مجوز در سامانه به وزارت نیرو ارسال میشود و پس از اختصاص انشعاب برق، وزارت نیرو اطلاعات آن را از طریق سامانه به وزارت صمت اعلام مینماید،
- تبصره: در صورت اعلام متقاضی مبنی بر تأمین برق از طریق احداث نیروگاه حرارتی، جهت تأمین سوخت مورد نیاز به وزارت نفت معرفی خواهد شد.
- تغییر نام دارنده جواز تأسیس مستلزم ارائه روزنامه رسمی برای شخص حقوقی و گواهی دفاتر اسناد رسمی برای شخص حقیقی است.
صدور پروانه بهرهبرداری استخراج رمزارز
- پس از اتمام مراحل احداث و راهاندازی واحد، بازدید و ظرفیت سنجی توسط سازمان انجام و در صورت رعایت شرایط مندرج در جواز تأسیس، پروانه بهرهبرداری حسب مورد برای شخص حقوقی یا حقیقی صادر میشود،
- تبصره: صدور پروانه بهرهبرداری برای واحدهای فعال در زمینه استخراج رمزارز و فاقد جواز تأسیس، با رعایت ضوابط این دستورالعمل امکانپذیر است.
- صدور پروانه بهرهبرداری با رعایت قوانین و مقررات مربوط به مسائل زیستمحیطی صورت میگیرد،
- تبصره: بر اساس ماده 11 قانون هوای پاک، عدم پاسخگویی اداره کل حفاظت محیطزیست، به استعلام سازمان طی مدت یک ماه، به منزله موافقت آن اداره تلقی شده و سازمان نسبت به صدور پروانه بهرهبرداری اقدام خواهد کرد.
- اطلاعات در ج شده در پروانه بهرهبرداری بر اساس فرمهای سامانه شامل شناسه کسبوکار، تاریخ صدور و شماره ثبت دبیرخانه، نام و شناسه شخص حقیقی یا حقوقی دارنده پروانه، فهرست فعالیتها و ظرفیت آنها، سرمایه و اشتغال موجود خواهد بود،
- صدور پروانه بهرهبرداری برای متقاضیانی که جمع توان برق مصرفی تجهیزات استخراج رمزارز آنها کمتر از 250 کیلووات (ولت –آمپر) باشد، ممنوع است،
- صدور و یا اصلاح پروانه بهرهبرداری برای استخراج رمزارز در محل واحدهای تولیدی فعال صنعتی و معدنی موجود ممنوع است،
- تبصره: صدور و اصلاح پروانه بهرهبرداری برای استخراج رمزارز در محل واحدهای تولیدی غیرفعال که حداقل 3 سال از عدم فعالیت و یا تعلیق آنها گذشته باشد در چارچوب این دستورالعمل بلامانع است.
- صدور پروانه بهرهبرداری در محل استیجاری با حداقل اجاره یکساله، در چارچوب این دستورالعمل امکانپذیر است،
- تبصره: برای واحدهای خارج از شهرکها و نواحی صنعتی، ارائه قرارداد اجاره منعقده در دفاتر اسناد رسمی الزامی است و در شهرکها و نواحی صنعتی منوط به موافقت شرکت شهرکهای صنعتی استان خواهد بود.
- برای واحدهای دارنده پروانه بهرهبرداری که با رعایت ضوابط این دستورالعمل نسبت به تغییر ظرفیت اقدام نمودهاند، با رعایت مفاد بند 6-2-4 این دستورالعمل، پروانه بهرهبرداری جدید صادر و جایگزین پروانه قبلی میشود،
- تبصره: عبارت «این پروانه جایگزین پروانه بهرهبرداری شماره …مورخ… گردیده است» در پروانه بهرهبرداری جدید درج خواهد شد.
- در صورت استفاده از شبکه سراسری برق در زمان صدور پروانه بهرهبرداری، استعلام لازم از طریق سامانه از وزارت نیرو انجام خواهد شد،
- تغییر نام دارنده پروانه بهرهبرداری مستلزم ارائه روزنامه رسمی برای شخص حقوقی و گواهی دفاتر اسناد رسمی برای شخص حقیقی است،
- مدت اعتبار پروانه بهرهبرداری برای فعالیت استخراج رمزارز یک سال است و با ارائه گزارش عملکرد از سوی متقاضی و نظارت سازمان قابل تمدید است،
- سازمان مکلف است نسبت به لغو اعتبار پروانه بهرهبرداری، واحدهایی که واجد یکی از شرایط زیر میباشند، اقدام نماید:
- واحدی که امکانات استخراج رمزارز از قبیل، مکان، دستگاهها یا سایر عوامل مورد نیاز را از دست داده باشد،
- درخواست کتبی دارنده پروانه بهرهبرداری و موافقت سازمان.
- رعایت ضوابط مربوط به برچسب انرژی و استانداردهای کیفیت توان الکترونیکی و استانداردهای فناورانه مرتبط برای تولید و واردات تجهیزات فراوردههای پردازش رمزنگاریشده (ماینینگ) در صورت ابلاغ از سوی مراجع ذیربط از جمله سازمان ملی استاندارد الزامی است،
- در زمان درخواست صدور پروانه بهرهبرداری، ثبت مشخصات دستگاههای منصوبه، وفق فرم موجود در سامانه شامل تعداد، نوع، میزان مصرف انرژی، شرکت سازنده، توان پردازش و … الزامی است و تغییرات تجهیزات نیز توسط متقاضی در سامانه بهروزرسانی خواهد شد،
- صدور مجوزهای موضوع این دستورالعمل از طریق سامانه انجام میشود و هرگونه توضیح و تغییر به صورت دستی در مجوزهای صادره ممنوع است،
- به استناد بند 11 تبصره ذیل ماده 46 قانون اصلاح مالیاتهای مستقیم مصوب سال 1380 و همچنین تبصره 5 قانون بودجه سال 1364 و تصویبنامههای شماره 18154 مورخ 23/3/63 و 8398/ت 181 هـ ـمورخ 2/6/72 هیئت محترم وزیران، هزینههای صدور مجوزهای موضوع این دستورالعمل به شرح زیر از متقاضی اخذ خواهد شد:
- هزینه صدور جواز تأسیس به میزان نیم در هزار سرمایه ثابت طرح (مندرج در جواز تأسیس) و حداکثر معادل یک میلیون ریال + یکصد هزار ریال بابت حق تمبر؛
- هزینه صدور پروانه بهرهبرداری پنجاه هزار ریال+ یکصد هزار ریال بابت حق تمبر؛
- هزینه هر دوره تمدید جواز تأسیس و پروانه بهرهبرداری ده هزار ریال+ پنجاه هزار ریال بابت حق تمبر.
- مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل برعهده معاونتهای طرح و برنامه و امور صنایع بوده و هرگونه تغییر در مفاد دستورالعمل با تأیید کارگروهی مرکب از نمایندگان معاونتهای ذیربط، مرکز نوسان و تحول اداری و با امضای مقام عالی وزارت اعمال خواهد شد.
دستورالعمل استخراج رمزارزها
هیئتوزیران در جلسه 6/5/1398 به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
- استفاده از رمزارزها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری (ریسک) از سوی متعاملین صورت میگیرد و مشمول حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نبوده و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور مجاز نیست،
- استخراج فراوردههای پردازشی رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) با اخذ مجوز از وزارت صنعت و معدن و تجارت مجاز است،
- تبصره 1: وزارت صنعت، معدن و تجارت میتواند در مناطق آزادتجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی، صلاحیت صدور مجوز یادشده را به سازمانهای مناطق مربوط حسب مورد واگذار نماید،
- تبصره 2: استقرار واحدهای استخراج فراوردههای پردازشی رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) شامل محدودیت محدوده 120 کیلومتری شهر تهران، 50 کیلومتری شهر اصفهان و 30 کیلومتری مراکز سایر استانها نیست.
- سازمان ملی استاندارد ایران موظف است با همکاری وزارتخانههای نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات برچسب انرژی و استانداردهای کیفیت توان الکترونیکی و استانداردهای فناورانه مرتبط برای تولید و واردات تجهیزات فراوردههای پردازش رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) را تدوین و ابلاغ نماید،
- تأمین برق متقاضیان استخراج رمزارزها صرفاً با دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری صورت میگیرد. تعرفه برق متقاضیان استخراج فراوردههای پردازشی رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما که توسط وزارت نیرو تعیین و اعلام میگردد، محاسبه و اعمال خواهد شد،
- تبصره1: تعرفه سوخت گاز مورد نیازد متقاضیان استفادهکننده از برق تولیدی خارج از شبکه وزارت نیرو، با قیمت هفتاد درصد (70%) متوسط ریالی گاز صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما است و تعرفه سوخت مایع نیز با قیمت متوسط ریالی سوخت مایع صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما که توسط وزارت نفت تعیین و اعلام گردد، محاسبه و اعمال خواهد شد،
- تبصره 2: مصرف برق و گاز برای استخراج رمزارزها (ماینینگ) در ساعات و زمان اوج مصرف ممنوع است. وزارتخانههای نیرو نفت (حسب مورد) ساعت و زمان اوج مصرف در طی سال را تعیین و ابلاغ مینمایند و از طریق شرکتهای تابع و وابسته با نصب کنتور هوشمند نسبت به کنترل مصرف در این ساعات اقدام مینمایند،
- تبصره 3: استفاده از انشعاب برق و گاز جهت استخراج رمزارزها (ماینینگ) صرفاً با ارائه مجوزهای تعیینشده در این تصویبنامه مجاز است و هرگونه استفاده از انشعاب برق و گاز مصرف خانگی، عمومی، کشاورزی، صنعتی و سایر مصارف برای استخراج رمزارزها (ماینینگ) ممنوع است. وزارتخانههای نیرو و نفت موظفاند از طریق شرکتهای تابع و وابسته نسبت به شناسایی، قطع و جمعآوری انشعابات فاقد مجوز اقدام و مطابق قانون مجازات استفادهکنندگان غیرمجاز آب و برق، تلفن، فاضلاب، گاز –مصوب 1396 عمل نمایند،
- تبصره 4: متقاضیان استخراج فراوردههای پردازشی رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) در صورت استفاده از منابع تجدیدپذیر و پاک تابع قوانین و مقررات مربوط و ضوابط وزارت نیرو هستند.
- وزارتخانههای ارتباطات و فناوری اطلاعات و اطلاعات و استانداریها و فرمانداریها نسبت به شناسایی و اعلام مراکز استخراج فراوردههای پردازشی و رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) با وزارت نیرو همکاری مینمایند،
- مراکز استخراج رمزارزها، به عنوان واحد تولید صنعتی شناختهشده و مشمول مقررات مالیاتی خواهند بود.
- تبصره: واحدهای یادشده در صورتی که محصول خود را صادر و ارز حاصل از آن را بر اساس ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند، مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود.
یکنواخت سازی مقررات راجع به معاملات ارزهای مجازی در ایالاتمتحده امریکا
در ایالاتمتحده امریکا، دولت مرکزی و دولتهای ایالتی تحت نظام فدرال و متشکل از تمامی عناصر و اجزای یک نظام حکومتی مستقل در کنار هم وجود داشته و فعالیت میکنند. طبق قانون اساسی ایالاتمتحده، برخی امور در صلاحیت دولت فدرال بوده و مابقی فعالیتها و اقدامات بایستی توسط ارکان دولتهای ایالتی (شامل مجلس نمایندگان ایالتی ـ فرماندار به عنوان بالاترین مقام اجرایی ونظام قضایی مستقل) انجامشده و سامان یابد.
حدود صلاحیت و اختیارات کنگره به عنوان مقام قانونگذاری فدرال در قانون اساسی مشخص شده و در مورد مجالس ایالتی فقط به ذکر محدودیتها و ممنوعیتها بسنده شده است. بنابراین آنچه به حوزه روابط خصوصی مردم، کسبوکارها، مقررات جزایی، خانواده، قوانین مدنی و تجارت و قراردادها مربوط میشود، قانونگذاری در آنها در صلاحیت دولت مرکزی (کنگره) است و از آنجایی که قانونگذاریهای پراکنده در درون نظام سیاسی ایالاتمتحده در موضوعات مختلف و توسط مجالس ایالتی، میتواند به تشتت و عدم انسجام نظام حقوقی ایالاتمتحده منتهی شود، لذا برخینهادهای بعضاً صنفی و حرفهای در سطح فدرال تشکیل شدهاند تا با تدوین برخی مقررات یکنواخت، آنها را به قانونگذاران ایالتی پیشنهاد کنند تا نوعی وحدت حقوقی حاصل شود.
ازجمله این نهادها، کمیسیون حقوق یکنواخت است که مقررات یکنواخت برای قانون معاملات ارزهای مجازی توسط این کمیسیون پیشنهاد شده است. این متن در سال 2017 تهیه و تدوین شده است و طبق اعلام سایت رسمی این انجمن این متن در 4 ایالت تصویب شده یا در حال تصویب است متن کامل این مقرره در سایت انجمن بارگزاری شده و متن یادشده به همراه کامنتها و یادداشتها حدود 82 صفحه است و با نام اختصاری URVCBA خوانده میشود این متن مشتمل بر 7 ماده و 37 بخش است عناوین مواد یادشده به شرح زیر است:
- ماده اول: مقررات عمومی
- ماده دوم: مجوز
- ماده سوم: ارزیابی ـ هزینههای ارزیابی ـ افشای اطلاعات به دست آمده در جریان ارزیابی
- ماده چهارم: اجرا
- ماده پنجم: افشا و سایر مقررات حمایتی برای ساکنین ایالتها
- ماده ششم: سیاستها و رویههای اجرایی
- ماده هفتم: مقررات متفرقه
در مقدمه این مقررات، هدف از تهیه متن عبارت از ایجاد یک ساختار مقرراتی برای فعالیتهای تجاری ارزهای مجازی دانسته شده است. فعالیتهایی که در قالب محصول یا خدمات به افرادی ارائه میشود که مقیم ایالتی که قانون را وضع میکنند، هستند.
فعالیتهای تجاری ارزهای مجازی که توسط قانون تحت پوشش قرار میگیرد، مشابه خدماتی دانسته شده که قبلاً تحت مجوزها و مقررات احتیاطی به وسیله انتقالدهندگان پول یا خدمات پول در بسیاری از ایالتها در مورد آنها قوانینی وضع شده است.
این قانون به ویژه اخذ مجوز را ضروری دانسته و مقررات احتیاطی ضرورتهای حمایت از مصرفکننده را نسبت به محصولات و خدمات زیر اعمال و تحمیل میکند:
- مبادله ارزهای مجازی با پول نقد، سپردههای بانکی یا دیگر ارزهای مجازی،
- انتقال ارزهای مجازی از یک مشتری به شخص دیگر،
- برخی خدمات مراقبتی و حضانتی که در آنها مالکیت یا دارایی تحت کنترل یا مدیریت متولی، مشتمل بر مالکیت یا داراییهایی باشد که به عنوان ارزهای مجازی شناخته میشوند.
مطابق مقررات این قانون، انجام معاملات موضوع آن علیالقاعده فقط با اخذ مجوز امکانپذیر است.